تغییرات توزیع اندازه ذرات رسوب معلق در رودخانه پسیخان

بررسی ویژگی های فیزیکی رسوبات معلق از موضوعات مهم در مطالعه رودخانه ها است. یکی از ویژگی های فیزیکی، توزیع اندازه ذرات رسوبی معلق است که نمایان گر ارتباطات مهمی بین منابع رسوب و فرآیندهای رسوبی در حوزه های آبریز می-باشد. براین اساس، در پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات توزیع اندازه ذرات رسوت معلق رودخانه پسیخان، نمونه برداری طی دوره زمانی 7 ماهه از مهرماه 1392 تا فرورودین 1393، از دو ایستگاه هیدرومتری ( مبارک آباد در بالادست و نوخاله در پایین دست مسیر) انجام شد. برای این منظور تعدادی نمونه رسوب معلق با فواصل زمانی 15 روزه و در شرایط مختلف دبی جریان رودخانه (شرایط عادی و سیلابی) به روش انتگراسیون عمقی برداشت و پس از آماده سازی، توزیع اندازه ذرات به روش پیپت بر اساس قانون استوکس اندازه گیری شد. میانگین وزنی قطر ذرات رسوب (mwd) محاسبه و همچنین منحنی توزیع اندازه ذرات رسم و قطر ذرات با فراوانی 50 درصد مقدار (d50) در هر ایستگاه در تاریخ های نمونه برداری محاسبه و مقایسه گردید. با توجه به نتایج به دست آمده، mwd و d50 به طور متوسط در ایستگاه مبارک آباد 062/0 و 052/0 میلی متر و در ایستگاه نوخاله، 055/0 و 051/0 میلی متر بود. حداکثر mwd و d50 به ترتیب با مقادیر 082/0 و 061/0 میلی متر در ماه آبان و در شرایط عادی در ایستگاه مبارک آباد مشاهده شد. در اکثر نمونه برداری ها بین دبی جریان و اندازه ذرات رسوب معلق ارتباطی وجود نداشت که این نشان دهنده طبیعت غیرهیدرولیکی و تاثیر متغیرهای متفاوت دیگر مثل منشا اثر رسوبات، تاریخ انتقال، انرژی انتقال و توانایی فرسایندگی، فرسایش پذیری و ته نشینی در اندازه ذرات رسوبات معلق در جریان رودخانه ای است. همچنین به طور کلی اندازه ذرات رسوب در ایستگاه مبارک آباد درشت تر بود که دلیل اصلی آن واقع شدن ایستگاه در ابتدای دشت (بعد از ناحیه کوهستانی) می باشد. واژه های کلیدی: سیلاب ، جریان پایه ، رسوب معلق، غلظت رسوب، فرسایش.